Avrupa Otomotivinde Çip Darboğazı

Hollanda hükümeti 13 Ekim’de ilginç bi karara imza attı. Daha önce Çin’li Wingtech şirketine satılmış olan Hollanda merkezli Nexperia şirketinin yönetimine el koydu ve Çin’li yöneticileri görevden aldı. Hollanda hükümeti karara gerekçe olarak Çin’li şirketin Nexperia’nın teknoloji ve bilgi birikiminin Çin’e taşındığını iddia etti.

Bunun üzerine Çin hükümeti Nexperia’nın Çin operasyonlarına ihracat kontrolleri uygulamaya başladı. Aynı zamanda The Times of India’nın haberine göre Nexperia’nın Çin’deki çalışanlarına Hollanda’dan gelen emirleri dinlememeleri söyleniyor. Yani Çin de şirketin Çin operasyonlarını kontrol altına aldı denebilir.

Avrupa otomobil üretimi için kritik öneme sahip olan Nexperia tam manasıyla iki ülke arasına sıkışmış durumda. Şirketin merkezi Hollanda’da fakat üretimin büyük kısmı Çin’de gerçekleşiyor. An itibariyle Çin’den gelmesi gereken ve Avrupa’da üretilecek olan otomobillerde kullanılması elzem olan 6 milyar çip Çin devleti tarafından bekletiliyor. Analistlere göre çip sıkıntısı hemen çözülmezse Avrupa otomobil üretimi sekteye uğrayacak.

Nexperia çiplerinin kritik bi yüksek teknolojisi yok ancak Avrupa otomotiv sanayisi için tedarik zincirinde çok önemli. Öyle ki ACEA mevcut çip krizinden Volkswagen, Stellantis, Mercedes-Benz, BMW gibi önemli üreticilerin yaklaşık 180 adet üretim tesisinin etkilenebileceğini söylüyor. Chatgpt Avrupa’nın Nexperia’nın çip üretimini farklı ülkelerde veya Avrupa içi üretimini mümkün görsede böyle bi değişikliğin 2 yıl kadar zaman alabileceğini söylüyor.

Ayrıca Çin ile Hollanda arasındaki mevcut kriz kısa zaman içinde çözülmezse olayın daha geniş çapta bir AB - Çin ticaret savaşına dönüşme riski de mevcut. Hali hazırda ABD ve Çin arasında devam eden ticaret savaşına AB’nin de katılma ihtimali mevcut. Hatta zaten bazı analistlere göre Hollanda hükümeti tarafından atılan bu adım ABD’nin teşviğiyle gerçekleşti. Zaten ABD’nin yine Hollanda merkezli çok kritik çip üretim makinelerini üreten ASML ürünlerinin Çin’e ihracını da yasakladığını biliyoruz.

Ticaret savaşlarının giderek kızıştığı bu dönemde çok uluslu olarak tabir edilen ve birden fazla ülkede üretim ve ar-ge yapan şirketleri zor günler bekliyor. Nexperia’nın gelinen noktada bi çözüm bulunmazsa yeni üretim noktaları bulması gerekecek. Bu sorunu bugün çözseler yarın tekrar yaşamayacaklarının bi garantisi yok. Hollanda hükümetinin muhtemelen ABD eliyle tabiri caizse el koyduğu Nexperia şirketinin yönetimi Çin’e geri verilmeden bu olayın çözülme ihtimali de yok gibi görünüyor.